“ცხოვრება ზოგისთვის მარტივია, ზოგისთვის – რთული. არიან ადამიანები, ვისთვისაც ცხოვრების გზა არც ისე იოლი აღმოჩნდება ხოლმე… ადვილად არაფერი გამომსვლია” – გვეუბნება მარიკა ქაჯაია, დღესდღეობით ერთ-ერთი კომპანიის მენეჯერი.
- რამდენიმე წლის წინ ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემა შეექმნა – გაფანტული სკლეროზის დიაგნოზი დაუსვეს. რთული პერიოდი ჰქონდა. რაღაც ეტაპზე ფიქრობდა, რომ ყველაფერი მორჩა, მაგრამ პრობლემას რაღაცნაირად გაუმკლავდა…
მის ცხოვრებაში ეს არ ყოფილა ერთადერთი განსაცდელი, რის პირისპირაც აღმოჩნდა. ამ ყველაფერზე კი ამ ინტერვიუში თავად გვიამბობს.
მარიკა ქაჯაია:
– ბევრი მძიმე ამბავი გადამხდა… სამი წლის შვილი ხელში ჩამაკვდა… მეორე შვილი მაგ დროს 10 თვის მყავდა. მანამე ორივეს ყივანახველა შეხვდა. სანდრიკა ძალიან დაასუსტა, ანო ძუძუზე მყავდა და იმდენად არ შეეტყო. მაშინ პარლამენტში ვმუშაობდი, ქალაქიდან შორს გასვლას ვერ ვახერხებდი, ამიტომ კოჯორში პატარა სახლი ვიქირავეთ, სადაც ბავშვების გაყვანა მინდოდა, რომ ცოტა მოძლიერებულიყვნენ.
იმ დილას სანდრიკას აღებინა, „რეგიდრონი“ დავალევინე, ცოტა ხანში „პიურე“ მომთხოვა, გავუკეთე, ვაჭამე და ჩაეძინა. მე გარეთ სარეცხს ვფენდი და უცბად დედა, მიშველეო. ბავშვს სახეზე სიცოცხლის ნიშანწყალი არ ჰქონდა. ცივი ოფლი ასხამდა. დედა, მომეფერეო – ხელში ავიყვანე. რა გჭირს დედა-თქო და კრუნჩხვა განვითარდა… „იაშვილში“ წავედით, აპარატზე შეაერთეს, უკეთესობას ველოდით, მაგრამ სამწუხაროდ ვერაფერი უშველეს…
– მძიმე მოსასმენია… ყივანახველა რამდენი ხნის მოხდილი ჰქონდა? რთულ ფორმებში ჰქონდა?
– ორი კვირის მოხდილი ჰქონდა და რთულ ფორმებში ჰქონდა, მაგრამ ისეთიც არაფერი ყოფილა, რომ ეს შედეგი დამდგარიყო. წარმოიდგინეთ, რომ დიაგნოზი არ მაქვს… იმ პერიოდში რაზეც იყო ეჭვი, იმის ანალიზები გაუკეთეს და გერმანიაში გავგზავნეთ. ექიმების ეჭვი არ დადასტურდა. პასუხები რომ ჩამოვიდა, ბავშვი უკვე გარდაცვლილი იყო… ამიტომ, რა მოხდა, ეს დღემდე კითხვის ნიშნის ქვეშაა… მას შემდეგ 20 წელი გავიდა.
– ამ მძიმე ამბავთან გამკლავება როგორ შეძელით?
– მე და მეუღლე თავის გადარჩენას ვცდილობდით… ასეთ დროს, ოჯახი უნდა შეიკრას, ჩვენ კი თითქოს ერთმანეთს გავექეცით. თითოეულს შინაგანი პროტესტები გვქონდა… მერე სხვა გზა არ მქონდა, თვეების შვილი მყავდა და ცხოვრება უნდა გამეგრძელებინა, ბავშვი ფეხზე დამეყენებინა… მეუღლეც მძიმედ იყო, მისი დახმარება, შველაც გადავწყვიტე. საკუთარ თავს ვუთხარი – სანამ აქ ვარ და იმქვეყნად ჯერ არ მივდივარ, მოდი, ვისუნთქებ-მეთქი.
– თუმცა ემოციურად უმძიმეს მდგომარეობაში იქნებოდით…
– კი და მაგ დროს მაზოხისტური შეგრძნებები მოდის, – რას ჰქვია წამალი დავლიო და კარგად გავხდე, ცუდად უნდა ვიყო და ძალიან ცუდად ყოფნის ფონზე უნდა ვიცხოვრო… პარლამენტში ჩემი თანამშრომელი, რომელსაც შვილი გარდაცვლილი ჰყავდა, მეუბნებოდა, მეც არ დავუჯერე სხვებს და ის ყველაფერი ჯანმრთელობაზე აისახა. ძალიან გთხოვ, თავს მიაქციე ყურადღებაო… კი, მაგრამ მაგ დროს რთულია არსებული რეალობის მიღება. საკუთარი დანაშაულის შეგრძნებაც მოდის, ბევრი პროტესტი და გინდა, ის ყველაფერი მტკივნეული იყოს. რაც მეტად მტკიოდა, ვცდილობდი, რომ ცხოვრება გამეგრძელებინა. სხვადასხვანაირი წინააღმდეგობების მიუხედავად მიზანი ის იყო, რომ ყველანი გადავრჩენილიყავით…
ერთხელაც, ჩემმა ქმარმა მითხრა – მოდი, მარიკა, გამიშვი, მე წავალ სანდრიკასთან და შენ და ანომ იცხოვრეთო. ეს სიტყვები იყო და მესამე დღეს გარდაიცვალა… ბავშვის დაღუპვიდან 6 წელი იყო გასული. ზუსტად წლისთავზე დედამთილი მიჰყვა. ამდენ ტკივილს ვეღარ გაუძლო…
– როგორ გააგრძელეთ მერე ცხოვრება?
– უცნაური ამბავი მოხდა, მანამდე ჩემი შვილის საფლავზე ვერ დავდიოდი. მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ კი ძალიან ხშირად მივდიოდი. მეტიც, ყოველ ახალ წელს, ღამის 12 საათზე მე და ჩემი მამამთილი სასაფლაოზე ვხდებოდით… მას მერე ბევრი ღამე ვმჯდარვარ სასაფლაოზე საოცრად უცნაური შეგრძნებით.
მოკლედ, მე და ჩემი შვილი, ანო მარტოები მივყვებოდით ცხოვრებას… ერთხელაც, მეგობარმა საბერძნეთში დასასვენებლად წამიყვანა. იქ რაღაც სისუსტეს ვგრძნობდი. ბავშვებით ვიყავით, ჩვენი შვილები კლასელები იყვნენ. 9 საათი გახდებოდა თუ არა ბავშვებთან ერთად ვიძინებდი. ჩემი მეგობრისთვის ეს ძალიან უცხო იყო, გაოცებული მიყურებდა, რადგან სულ სხვანაირს მიცნობდა. ფაქტობრივად მოვეშვი, უენერგიოდ ვიყავი და სულ ძილი მინდოდა. მანამდე შექანებები მქონდა, მიწისძვრის დროს რომ შეგაქანებს, ისე. ვიფიქრე, ალბათ ნევროზულია, გადავიტვირთე-მეთქი. თან ხომ ვიცოდი, რომ იმხელა “ბომბები” მქონდა შიგნით, მაგრამ მშიშარა არ ვარ და ექიმთან არ მივედი.
– და მდგომარეობა გართულდა?
– ერთ დღესაც შვილთან სკოლაში გამოსაყვანად მივდიოდი. აბაშიძეზე ვცხოვრობ, ყოფილ რიგის ქუჩაზე, ახლა თაქთაქიშვილია, რომ ჩავუხვიე და მერე ფალიაშვილზე გავუხვიე, ძლიერად შემაქანა. მეგონა, პირდაპირ მივდიოდი, მაგრამ მარცხნივ წავსულვარ და ხეს შევეჯახე. ხემ გამაჩერა, კიდევ კარგი, პირდაპირ არ მოვწყდი და თავი არ დავარტყი. ის ხეა ჩემი გადამრჩენი… ჩემი შვილის კლასელის მამას დავუნახივარ და სახლამდე ამომიყვანა. ანოს სკოლიდან მე გამოვიყვანო. ვერ მოვხვდი, რა მოხდა. ერთადერთი, რაც მოვახერხე, მეგობრის დედას, რომელიც ნევროპათოლოგია, თან მეზობელიც, სახლში რომ მოხვალ, დამხედე, რაღაც კარგად ვერ ვარ-მეთქი, – შევეხმიანე და საწოლზე გავითიშე. რომ გავიღვიძე, უამრავი ხალხი მედგა თავს. მარცხენა მხარე მთლიანად მოქცეული მქონდა, მარცხენა ფეხსა და ხელს ვერ ვამოძრავებდი. მსინჯავდა ნევროპათოლოგი და ადამიანებს სახეებზე ვატყობდი, რომ გაოცებულები მიყურებდნენ. ვერ ვხდებოდი, რა ხდებოდა. მაგნიტორეზონანსული ტომოგრაფია იყო საჭირო. საავადმყოფოში გადავიყვანოთო. ინსულტზე ეჭვობდნენ. გავჯიუტდი, – თუ გადავრჩი, ხვალ გავიღვიძებ და თუ არა, იყოს ისე, როგორც იქნება, არსად წამოვალ-მეთქი… მეორე დღეს, 15 ოქტომბერი იყო და ჩემი დაბადების დღე…
– არ წაჰყევით?
– არა. რადგან მეორე დღეს გავიღვიძე, ე.ი. ინსულტი არ იყო. მერე ჩემი მეუღლის მეგობარმა, პირდაპირი გაგებით, ზურგზე მომიკიდა და რესპუბლიკურ საავადმყოფოში წამიყვანა. საოცარმა ია რუხაძემ თქვა, – ეს ინსულტი არ არის, ან სიმსივნეა, ან გაფანტული სკლეროზი. მაგნიტორეზონანსული ტომოგრაფიაა საჭიროო. თოდუას კლინიკაში საკაცით მიმიყვანეს, მაგნიტორეზონანსული ტომოგრაფია გადამიღეს. მიშა ოკუჯავამ თქვა, – გილოცავთ, სიმსივნე არ არის, გაფანტულ სკლეროზიაო.
გაფანტული სკლეროზი – ეს დაავადება საერთოდ პირველად გავიგე. საბოლოოდ დიაგნოზი სანდრო ცისკარიძემ დასვა და გადასხმებზე გამიშვეს. გადასხმებს ვიკეთებდი და ვერავინ მეუბნებოდა, უკეთესობა იქნება თუ, უარესობა.
– რატომ?
– ამ დაავადებას იმდენად თავისებური გამოვლინება აქვს. ვისთან როგორ გამოვლინდება – იქნება დაძინებული, აგრესიული, მსუბუქი, მძიმე, არავინ იცის. გადასხმების შემდეგ უარესად გავხდი. მხედველობა და მეტყველების უნარი დავკარგე. ასევე მეორე ფეხში ძალა წამერთვა. გადასხმების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ წელს ქვემოთ საერთოდ მოვწყდი, დავბრმავდი და ვერ ვლაპარაკობდი. ჩემთან იყვნენ ჩემი და და მეგობრები, რომლებიც მორიგებოდნენ. ხელით მატარებდნენ საპირფარეშოში, აბაზანაში. ამ ყველაფერს ჩემს შვილს ვუმალავდი… ერთხელაც თავისი ოთახიდან გამოვიდა და დამინახა, რომ გოგოებს გაჭირვებით მოვყავდი… შენც უნდა მომიკვდეო?! – უცებ შესძახა. ეს სიტყვები არ მავიწყდება! მანამდე ისე ვიყავი, ცხოვრების გაგრძელება არ მინდოდა. ვიფიქრებდი, რომ დასასრული იყო და იმ ყველაფერს ვეგუებოდი. რაც მალე დასრულება, მით უკეთესი იქნება-მეთქი. გული მხოლოდ იმაზე მწყდებოდა, რომ ჩემი შვილისთვის კიდევ მქონდა რაღაცები გასაკეთებელი და ამას ვერ ვახერხებდი. მაშინ მე-6 კლასში იყო.
მისმა იმ სიტყვებმა კი გამომაფხიზლა, თითქოს რაღაც ორმოდან ამომაგდო… მეორე დღიდან ის ჩემი გამოვლინებები უკან წავიდა – თვალებში სილუეტი გაჩნდა, ჩრდილები დავინახე. ლაპარაკის სწავლა თავიდან დავიწყე. ცოტა-ცოტა ფეხებსაც ვდგამდი, უფრო მარჯვენას… მოკლედ რამდენიმე დღეში ყველაფერი ალაგდა და სიტუაცია დასტაბილურდა. კვლევებში ჩამსვეს – ყველაფერი კარგად წავიდა.
– ექიმებისგან რა მითითებები იყო?
– ეს დაავადება არის ავტოიმუნური, – შენივე იმუნიტეტი შენვე გებრძვის. ცხოვრებაში შეგრძნებებიც ასეთი მქონდა… მითხრეს, რომ არ შეიძლებოდა მზეზე ყოფნა, გადაღლა, სტრესი, ნერვიულობა, სიმშვიდე და საკუთარ თავის მიყურადება მირჩიეს. ეს კარგად დავიჭირე და ჩემი თავის მოსმენა დავიწყე და მესიამოვნა. ჩემს დაავადებაზეც ვფიქრობდი, – ვეჭიდაო თუ ვემეგობრო-მეთქი? მეგობრობა გადავწყვიტე, ნებისმიერ შემთხვევაში, მეგობრობა ხომ კარგად მთავრდება?!
იმ პერიოდში საკუთარ თავს მეტი დასვენების, მოდუნების უფლება მივეცი, წამლებმაც თავისი ქნა. შესაბამისმა მედიკამენტებმაც ნაყოფი გამოიღო, თუმცა იყო გამწვავების მომენტებიც, რეციდივები. ეს იმაში გამოიხატებოდა, რომ ქუჩაში მიმავალს მარცხენა ფეხი მომეკვეთებოდა და წავიქცეოდი. ამ ყველაფერს მშვიდად ვუყურებდი. ყველასთან გახსნილად ვლაპარაკობდი, რომ მე გაფანტული სკლეროზი მაქვს.
– ე.ი. ეს დაავადება არ იკურნება, უბრალოდ პაციენტმა უნდა მართოს, ხომ?
– კი, ასეა. რაც ნაკლებია რეციდივი, პაციენტი მით გვიან ჩაჯდება ეტლში. ამიტომ თავიდან ვიფიქრე, სანამ ვცხოვრობ, მოვასწრო ის, რაც მინდა, რომ მოვასწრო… ახლა სიტუაცია შეიცვალა და პაციენტი შეიძლება, საერთოდ არ ჩაჯდეს ეტლში.
უბრალოდ ჩვენი სტაბილურობით ეტლში ჩასხდომის პროცესს ვიხანგრძლივებთ, თუმცა შშმ პირის საბუთი ყველას გვაქვს და ყველას ეკუთვნის პენსია… ამ დაავადების ეტიოლოგია არავინ იცის, არ არის დამტკიცებული, – ვირუსულია, სტრესულია, – ამაზე კვლევები ჯერ კიდევ მიდის. აქტიურად მუშაობენ იმის დასადგენად, რა იწვევს ამ ყველაფერს.
დაავადებას აქამდე თუ ასაკობრივი შეზღუდვა ჰქონდა, ახლა პატარებსაც ემართებათ, რაც ძალიან სამწუხაროა. ბოლო დროს გაიზარდა პაციენტების რიცხვი. მოკლედ, ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება ამ პრობლემის წინაშე დადგეს.
– ვინც ახლა აღმოჩნდა ამ პრობლემის წინაშე, რას ეტყოდით?
– საერთოდ, ოჯახის წევრები უფრო ნერვიულობენ, ვიდრე თვითონ პაციენტები. აქ ერთია, რომ ეს დაავადება ადამიანს არ კლავს. თუ მის მართვას ისწავლის, პანიკაში არ ჩავარდება, ან სხვები არ დააპანიკებენ, აბსოლუტურად მართვადია. ფსიქოლოგიური განწყობაც ბევრს ნიშნავს… წარმოიდგინეთ, ჩემი ცხოვრების ფონიდან გამომდინარე, ისიც კი მითქვამს, – რა კარგია, რომ ეს დამემართა. შესაძლებელია, ბევრად უარესი რამ მქონოდა-თქო…
როცა ვნერვიულობ, როცა დავიღლები, მაგდებს… გაფანტულმა სკლეროზმა მასწავლა, რომ ეს ყველაფერი დავაბალანსო. ამას ადრე არ ვაკეთებდი. თუმცა ძალიან მალე გამოვა წამალი, რომელიც ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, მაგრამ სანამ ეს წამალი გამოვა, სწორი და დადებითი განწყობით უნდა დაუკვირდნენ იმას, ეს დაავადება რატომ დაემართათ…
სამყარო ბევრჯერ გვაძლევს შანსს, რომ გავაგრძელოთ ცხოვრება. თითოეული დაავადება რაღაცის მინიშნებაა. თუ ამ ყველაფერს ისე მივიღებთ, როგორც უნდა მივიღოთ, მაშინ ვფიქრობ, ყველაფერი კარგად იქნება.
ambebi.ge